Tork nedir? Ne işe yarar?
Arabalardan konuşulurken sık sık
tork ve yüksek devir gibi kelimeleri işitiriz. Peki bu kelimeler nelerdir?
Torkun birimi Newton metredir ve kısaltılışı Nm olarak kabul edilir. Araçlarda Tork, aracın motorunda bulunan krank milinin, 1 dakika içerisinde yaptığı dönüş sayısıdır. Bu dönüş sayısı ise aracın çekme gücünü doğrudan etkiler. Özetlemek gerekirse Tork = Çekme gücü diyebiliriz. Gaza bastığınızda sizi koltuğunuza yapıştırıp heyecanlanmanıza sebep olan G kuvveti buradan gelir.
Beygir nedir ve beygirle torkun arasındaki farklar nelerdir?
Beygir gücü, 75 kg ağırlığındaki arabanın, 1 saniyede 1 metre hareket ettirilmesi için ihtiyaç duyduğu güç miktarıdır. Beygir hız ile alakalıdır. Ancak tork, çekiş gücü ile ilgilidir ve tork gücünün hız ile doğrudan bir alakası yoktur.
Bir araç maksimum tork değerine 3000 devirde ulaşıyorsa aynı araç maksimum beygir gücünü 4500 devirdeyken sağlıyor olabilir.
Yani aracı hangi amaca göre kullanacağınıza göre torklu mu yoksa beygirli mi araç istediğinize karar vermelisiniz. Gücün kullanılacağı ihtiyaçlar farklıdır, temel ayrım budur. Eğer aracınız 2 ton ise 300 beygir gücünde olsa bile torku 150-200 Nm ise yokuşlarda kalkamaz veya çok zorlanır. İşte beygir ve tork farkı budur.
Yarış arabalarında genelde tork gücünden ziyade beygir gücüne önem verilir. Hatta tork gücüne ihtiyaç duyulmaması için gereksiz ağırlık yapmamaya çalışırlar, standart araçlarda bulunan özelliklerin çoğunu kaldırırlar. Bu yüzden bu araçlarda klima dahil konfor amaçlı hiçbir özellik yoktur.
Üstteki fotoğraflarda bulunan yarış arabasının içi
Peki yakıt tüketiminde kıyaslamak istersek ne oluyor?
Yakıt çeşitlerine göre tork değerlerinin kıyaslanması
Arabaları yakıt tiplerine göre kıyaslamak gerekirse; Teorik olarak tork, az güçle çok iş yapabilmektir. İçten yanmalı motora sahip araçlarda; dizel motorlar benzinli motorlara göre ve benzinli motorlar da LPGli motorlara göre standart kullanımda daha fazla torka sahiptir. Bu yüzden dizel motorlar benzinli motorlara göre düşük devirlerde daha çok tork gücü üretebilir. Bunun sonucunda da günlük kullanımda daha az yakıt tüketilmesi sağlanır.
Bu 2 sebepten dolayı tırlarda ve yük araçlarında benzin yerine dizel motorların kullanılması tercih edilir. Yukarıda grafikte gördüğünüz gibi içten yanmalı motorlarda standart tork değeri(mavi eğri) max tork değerine kadar devirle birlikte yükselerek ulaşıyor. Sonrasında ise yüksek tork değerlerinde devam edebilmek için vites yükseltilmesi gerekiyor.
Şimdi gelelim işin ilginç kısmına…
Elektrikli arabalarda tork gücü ile devir arasında içten yanmalı motorlara göre çok daha farklı ilişki var. Yanda gördüğünüz tabloda yer aldığı gibi elektrikli araçlarda tork gücünün(mavi eğri) maksimum değerine yükselmesi için belirli bir devire çıkılması gerekmiyor. Elektrikli arabalarda motorun çalışma prensibi içten yanmalı motorlardan tamamen farklı olduğu için tork değeri ve devir değeri beraber yükselmek yerine tork değerinin maksimum değeri 0 devirden başlıyor. Bu da aracın en düşük devirde bile atik olmasını sağlayarak yakıt tüketiminden de ciddi bir şekilde tasarruf edilmesini sağlıyor. Elektrikli araçların ekonomik olmasının sebeplerinden biri de düşük devirlerde gözlemlediğimiz yüksek tork değerleridir. Elektrikli araç üreten büyük markaların otomobiller kadar ağır yük taşıyan araçlara da önem vermesinin bir sebebi de budur.
Eğer eşit şartlarda bir drag yarışı yapılsaydı. Kısa mesafede elektrik motorlu araba birinci olurdu. Ardından ise dizel, benzin ve LPG motorlu arabalar gelirdi.
Görüşmek üzere..
Ahmet Akçay
Yorumlar
Yorum Gönder