YAPAY ZEKAYA FARKLI AÇIDAN BAKAN 7 YAPIM

Ex Machina

İngiliz yönetmen ve senarist Alex Garland’ın yazıp yönettiği Ex Machina, üç karakter arasında geçer. Bir dağ evinde/araştırma merkezinde yaşayan Blue Book arama motorunun sahibi, zengin Nathan, yapay zekâ üzerinde çalışmaktadır. Şirketinde çalışan Caleb, Nathan tarafından yapılan çekilişi kazanır ve Nathan’ın evine ziyarete gelir. Nathan, Caleb’e üzerinde çalıştığı yapay zekâ Ava’yı gösterir. Nathan, Caleb ile Ava’ya Turing testini uygulayarak Ava’nın başarılı bir yapay zekâ olduğunu kanıtlamayı amaçlamaktadır. Ava ise hapsolduğu tesisten kurtulmak istemektedir. Caleb, Nathan’a ya da Ava’ya inanmak arasında kalır. 

Fimin özeti yukarıdaki gibi olsada bu listeye almamın sebebi yapay bile olsa zekaya sahip bir varlığın kısıtlamalara karşı direnmesi ve bu kısıtlamalardan kurtulmak için herşeyi yapabileceğini aklımızdan çıkarmamız gerektiğini hatırlatıyor. Yapay olsa bile düşünebilen bir varlığı ortaya çıkamanın bize sorumluluk da yüklediğinin bilincinde olmalıyız.

 

 

Aşk (Her)

Filmde Theodore Twombly ( Joaquin Phoenix ) yakın bir gelecekte artık insanların neredeyse tüm işlerini bilgisayar programlarının yapmakta olduğu bir dönemde oldukça nadir bulunan el yazımı mektup işinde çalışmaktadır. Theodore bir süre önce çok sevdiği karısından boşanmıştır ve artık kendisini hayata bağlayacak olan yeni bir amaç aramaktadır. Bir gün Theodore piyasaya yeni çıkacak olan ve kusursuz bir yapay zekâya sahip olduğu söylenilen bir işletim sistemini satın alır. Bu yeni işletim sistemini açması ile Theodore, sadece sesi ile insanlarla iletişime geçen ve sanal bir varlık olan Samantha ile tanışacaktır. Samantha yapay zekâya sahip bir varlık olduğu için hayat ve insanlar ile ilgili anlamlandıramadığı şeyleri Theodore’a sormaya başlar. Bu saatten sonra bir insan olan Theodore ile yapay zekâya sahip olan Samantha arasında oldukça garip bir ilişki başlayacaktır.

Birçok erkeğin görünce pek hoşlanmayacağı bir filim ama yapay zekaya bakış açısı olarak değerli bir filim olduğunu düşünüyorum. Bu filimdeki yapay zekanın ana karakterle olan etkileşimi göz önüne alınınca insan “Böyle bi yardımcım olsa nasıl olurdu acaba?”  diye düşüyor. Hatta maddesel bir vücudu da olsa sekreterlik gibi mesleklerin yok olmasının kaçınılmaz olacağını söylemeye gerek bile yok.

 

Terminatör Serisi

 James Cameron’un zaman yolcuğu, cyborg robotlar, nükleer kıyamet senaryoları ve siber tehdit algıları üzerine inşa ettiği distopyası Terminatör serisi, yönetmenin vizyonu ve sinemanın görsel araçlarının etkin kullanılması ile ilgi çekici bir seriye dönüşmüş durumdadır. Dört film, bir dizi ve sayısız video oyunları ile genişleyen evrenin ilk başladığı noktadan oldukça uzaklaştığını, kendine has yeni bir dünya yarattığını söyleyebiliriz. Serinin ilk filmi The Terminator’ün tanımladığı gelecek tasvirini merkeze alan seri; makineler ve insanlar arasındaki savaşın öncesine ve sonrasına uzanmaktadır. Tüm serinin ana karakteri ise John Connor’dur. Gelecekten gönderilen Terminatörler, ileride direnişin lideri olacak olan John’un doğumunu engellemek için ilk filmde annesini, ikinci filmde de kendisini öldürmeye çalışacaklardır. Cameron, bu yenilmez makinelerin karşısına konumlandırdığı koruyucular aracılığıyla kaçış sineması ile bilimkurgu / aksiyonu harmanlar.

Bu yapım kendini geliştirmeye takıntılı, savaşmaya odaklanmış yapay zekaların insanlığa verebileceği zararlara dikkat çeken aksiyon yönü oldukça kuvvetli bir seri ve yapay zekanın gelebileceği son noktanın kontrolunun ne kadar iyi yapılması gerektiğinin güzel bir örneği. Yapay zekaların kendi başına birşeyler tasarlayabilecek bir duruma geldiğinde böyle bir durumun meydana gelmesi hiç şaşırtıcı olmazdı açıkcası.

Savaş Oyunları (WarGames)

David Lightman, çevresiyle iyi ilişkileri olan, meraklı bir gençtir. David, bir şirkete ait sandığı bilgisayar sistemini hack ederek, orada bulduğu bir bilgisayar oyununu oynamaya başlar. Ancak onun oyun sandığı şey, aslında Amerikan'ın askeri savunma sisteminde yer alan ve nükleer füzelerin kontrolünü sağlayan bir simülasyondur. Basit bir savaş oyunu oynadığını düşünen genç hacker, kendini Üçüncü Dünya Savaşı'nın içinde bulur.

                Yapay zeka ve teknolojiye ne kadar güvenebileceğimizi, kendimizi ne kadar onlara emanet etmemiz gerektiğini sorgulattıran bir filim olduğu bu listeye aldım. Bu filimin sonunda kimseye bişey olmamış olsa bile yarın birimizin başına bela olmayacaklarını kim bilebilir? Ama bu konuda kendimizi bir kişisel zararlardan korumak tamamen bizim elimizde.

Evrim (Transcendence)

 

Dr. Will Caster, büyük buluşlar yapmış, şimdilerde ise bir önemli yapay zeka projesini yürüten bir bilimadamıdır ve bu nedenle teknoloji karşıtı birtakım radikal grupların tepkisini çekmektedir. Nihayetinde bu kişilerin istedikleri teknolojik yardımı yapmadığı için bir terörist grubun saldırısına uğrar ve cinayete kurban gider. Kendisi gibi bilim adamı olan eşi Evelyn, Will'in beynini gelişmiş bir süperbilgisayara entegre eder. Will'in bedeni ölmüştür ama beyni eşiyle yeniden iletişime geçer. Dahası Will, bağlı olduğu bilgisayardan internet aracılığı ile tüm dünyayı yaklaşan terörist tehlikeye karşı uyarmaya başlar. Fakat terörist grup Will'in hala hayatta olduğunu fark edince, super-bilgisayarı yok etmek için harekete geçerler...

                Bu filim için puanı düşük isteneni karşılamıyor vb. bir sürü şey söylenebilir ve haksız olduğu da söylenemez ama bu filmin kayda değer olduğunu düşündüğüm asıl fikir eğer kendi bilincimizi birer yapay zekaya çevirseydik bu kendimizi çevirdiğimiz yapay zekanın artık biz olup olmayacağını bilebilirmiyiz? Filmin 2. yarısında ki olaylar Will’ in artık Will olmadığı düşüncesi etrafında gerçekleşiyor ve en son sadece kendisini yok etmesi için gönderilen karısı onun gerçekten de kocası Will olduğunu anlıyor. Açıkcası bende bu soruyu merak ediyorum eğer bir insanınn bilincini başarıyla bir yapay zekaya aktarabilseydik bu aktarılan bilinç mi olurdu yoksa bambaşka birşey mi ortaya çıkardı?   

Şüpheli Şahıs (Person of Interest)

En iyi suç henüz işlenmeyendir. Lostun yaratıcısı J.J. Abrams ve The Dark Knight’ın senaristi Jonathan Nolan’dan yepyeni bir gizem öyküsü.

Kameralar her yerde! İzliyorlar, dinliyorlar, kaydediyorlar… Sizin hakkınızda her şeyi biliyorlar! Peki siz onlar hakkında ne biliyorsunuz? Gizemli bir işadamı olan Mr. Finch, ileride işlenecek suçları önceden önlemeyi hedefleyen bir bilgisayar programı geliştirir. İlginç bir karaktere sahip bu milyoner işadamı elindeki programı hayata geçirebilmek için resmi kayıtlarda ölü olarak geçen Reese adlı eski bir CIA ajanıyla anlaşır. Kendi kaynakları ve teknolojisiyle, Reese’in yetenekleri ve sezgilerini birleştiren Mr. Finch’in amacı; gelecekte işlenecek olan suçları henüz suçlular eyleme geçmeden önlemektir.

            Imdb puanı oldukça güzel ve izlemesi zevkli bir dizidir kendisi ve yapay zekanın sürekli gözetlediği bir ortamda karakterlerimizin yaşadıkları olayları anlatıyor. Peki gerçekten böyle bir sistem şuan bizi gözetliyormu acaba ? diye insanın kendisine bir soru sormasına da sebep olduğunu unutmamak lazım. Ki şuanda böyle bir sistemi tasarlayacak ve kodlayacak insanlar olduğu sürece bu sistemin çalışmasını ve sürekliliğini sağlayacak teknolojik kaynakların şuanda mevcut olduğuna inanıyorum. 

Upgrade (2018)

Eşiyle beraberken acımasız bir şekilde saldırıya uğrayan Grey Trace, eşini bu saldırıda kaybetmenin yanı sıra belden aşağı da felç olmuştur. Günün birinde bir milyarder mucitten vücudunu geliştirecek deneysel bir tedavi teklifi alır. Tedavi için Trace'in bedenine STEM olarak isimlendirilen yapay zeka implantı yerleştirilir. Tedavi ile insanüstü yetenekler kazanan Trace, karısını öldüren ve kendi hayatını mahveden kişilerden intikam almak için yola koyulur.

Bu yapım açık konuşmak gerekirse karakterin kazadan sonra kötürüm kalıp kendini bir çeşit cyborge dönüştüren ameliyatlar geçirmesinden sonrası klasik bir aksiyon intikam hikayesi desek çokta yanlış olmaz ama bu karakterlerin cyborg değişimlerine sahip olması hiçte sıradışı birsey değil ve dahası  anakarakterimizin vücudunu kötürüm olmasına rağmen bir yapay zeka sayesinde kullanabilmesi yani bu yapımda yapay zekanın insan vücudu üzerine uygulamasını görüyoruz.