Aman Dikkat Çarpmasın : Elektrikli Araç Motorları

   Artık genel yargılardan ziyade mevzunun derinliklerine dalmaya başlıyoruz. Elektrikli araç çeşitleri hakkındaki yazımıza şuradan, ve yeni pil teknolojisi hakkındaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

   Öncelikle nasıl çalışıyor bu motorlar?

Elektrikle mi, suyla mı, manyetik alanla mı? Ben de merak ettim hadi öğrenelim..

   Elektrikli motorlara indüksiyon motorları da denir.
Temel olarak, düz bir çubuğun üzerine bir akım verilirse, orada manyetik alan oluşur. Çalışma prensibi bu temele dayanır.
Aynı mantıkla manyetik alan içine bir çubuk bırakılırsa çubuğun üzerinde akım meydana gelir.

   Bunu rüyamda görmedim tabii, Faraday Amca böyle söylüyor.
Faraday yasalarına göre bir ortamda akım ve manyetik alan varsa manyetik kuvvet de vardır.

Bu manyetik kuvvet, manyetik alanda bulunan çubuğu sürekli olarak döndürür.

   Bu motorların içinde, yukarıdaki resimde görüldüğü üzere binlerce kablo dizisi vardır. Bu kablo dizilerine,3 farklı fazda akım verilir.

 

   Bu elektrik akımı AC olarak verilir, grafikte görüldüğü gibi değişkendir.


   3 fazda akım verildiği zaman döner bir manyetik alan oluşur.

   Bu manyetik alan sürekli bu üç farklı faza göre şeklini değiştirir ve kendi etrafında sürekli dönmeye başlar. Eğer frekansı değiştirilirse bu manyetik alanın dönme hızı değiştirilebilir.

   Nasıl ki içinden akım geçen bir tel manyetik alan oluşturursa, manyetik alan da bir telin içinde akım oluşturabilir. Bu yüzden dönen bir manyetik alanın içine metal koyulduğu zaman; içerideki metalin üzerinde de bir akım oluşacaktır.

   Ve Faraday Kanunları’na göre ortada bir akım ve elektrik alan varsa bir kuvvet de vardır. Bu kuvvet dönen elektrik alan sayesinde devamlı olarak o içerideki metali çevirecektir.

   Bu, indüksiyon motorlarının genel olarak çalışma şeklidir.

   Motor, tek başına bir vücut değil, organlardan birisidir.

   Elektrik motorları genelde rotorludur. Bu , motor içindeki dönen parçadır. Sabit alan ile elektrik alan arasında elektrik iletimi olur, ve elektrik enerjisi mekanik enerjiye dönüştürülüp tekerleğe aktarılır.
   Motor, kendi içindeki (rotor) denen dönen parçasını hareket ettirmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Burada devreye pil girer.

   Enerjiyi depolamamız için pil gerekir. Pil, DC akım üretir. Ancak yukarıda bahsettik, Elektrik motoru AC akım kullanır dedik. Salladık da pot mu kırdık acaba?

   Hayır, sakin kal adamım.

   Pilin ürettiği DC akımı AC akıma çeviren çok önemli bir parça var bu araçlarda. Buna Inverter deniyor.

   Bunu, aracın beyni olarak düşünebiliriz. Bu Inverter pilden aldığı doğru akımı istenilen frekansta Alternatif Akıma çevirir. Ve bu akımı daha sonra elektrik motoruna iletir.

   Elektrik motoruna sağlanan alternatif akım ise tekerleklere hareket olarak aktarılır.

İşte Inverter yukarıdaki. Hiç de şatafatlı durmuyor. İç güzelliği önemli deriz ya, bu sözü sonuna kadar hakediyor bence.

Önemli olan işlevdir.

Neyse devam..

Örnek olarak, Tesla araçların içinde kullanılan piller oldukça basit pillerdir.

Bizim kullandığımız pillere çok benzeyen, 7000 tane hücreden oluşan büyük pillere sahiptir. Yani 7000 tane hücre pillerinin bir araya getirilip seri ve paralel bağlanmış halidir.
Buradan oluşturulan doğru akım inverter’a gönderilip, alternatif akıma çevirip motora veriliyor.

Kısaca inverter hızlanmak ve yavaşlamak istediğimizde motora göndereceği akımın miktarını da ayarlıyor.

Elektrikli araç motorlarının çeşitli tipleri var.
1. Doğru Akım Motorları (DC Motor)

2. Asenkron Motorlar (ASM, IM - Induction Motor)

3. Anahtarlamalı Relüktans Motorlar (ARM, SRM - Switched Reluctance Motor)

4. Sabit Mıknatıslı Senkron Motorlar (SMSM, PMSM - Permanent Magnet Synchronous Motor)

Ancak ayrıntısı hayli karışık.

Eğer arzu ederseniz o ayrıntılara da değiniriz.

Görüşmek üzere..